*Crítica en castellano al final del presente texto (en "mostrar").
A Illa mínimavén resultar case que unha intriga de inspiración sureña; e non estou a referirme de xeito obvio ás marismas do Guadalquivir ubicadas xeograficamente ao sur de España, onde se desenrola a acción do thriller, senón á Norteamérica sureña: aquela alonxada de todo e na que paisaxe e climatoloxía rematan por erixirse nos perfectos cómplices dos máis terribles e misteriosos segredos que en dito aillamento poidan sucederse (a fotografía de Catalán coido que xoga moi ben co sobrecolledor desta marxinalidade e os seus espazos, advertíndonolo xa nas tan fermosas como agoirentas panorámicas aéreas do comezo).
Unha mística especial que semella inzalo todo, incluído ao receoso e curtido paisano que olla, con temerosa desconfianza, ao estraño que anda a cheirar na súa realidade. Se cadra non exista só simple desconfianza, senón tamén certo desprezo, vestido de orgullo, por considerar a dito estraño a representación dunha sociedade que vai tempo que os deixou á súa sorte e que só parece lembralos cando algún suceso inesperado así o demanda.
Pois algo (bastante) de todo isto vexo no realizado por Alberto Rodríguez (7 virxes, 2005), polo que non penso arriscado establecer paralelismos entre a España escura que nos ocupa, neste caso a consecuente do franquismo, e a USA profunda retratada tantas veces no cine ao longo da súa non menos escura historia.
Mentres desfrutaba do seu visionado viñéronseme á cachola exemplos de filmes que, entroncando co anterior, coido oportuno nomear pra dar senso a unha crítica, xa dende un comezo, referencial:
- Arde Mississippi e a máis vixente serie, xa comparada a cotío co filme do que estou a falar,True Detective. Ámbalas dúas protagonizadas por parellas masculinas de detectives ideolóxicamente contrapostos no seu proceder, pero destinados a entenderse pra levar a cabo as súas pescudas. Algo semellante ocorre aquí co binomio Arévalo/Gutierrez, sendo o primeiro alguén con teóricos principios e un talante máis progresista (a España que comeza a saír da ditadura), e o outro un reaccionario con moi malas pulgas (representando á España máis intransixente e violenta que, paseniño, principia a ser mal vista; inda que nunca rematou por selo de xeito verdadeiro).
- A matanza de Texas, que, sendo a referencia menos semellante, si gardaría relación con aquilo do receo do aldeán a relacionarse con esoutros alleos á súa realidade. Cousa que tamén podería exemplificar con outras destas propostas sureñas,mais prefiro facelo cun filme dun carácter tan extremo e onde esa xenreira entre o progreso e a introspección do rural é tan acusada.
Alén desa reticencia natural dos habitantes por, dalgún xeito, querer preservar dita marxinalidade a través do mutismo, na española habería que sumar o feito do medo a represalias por parte dos caciques que manexan os latifundios (volvendo conArde Mississippi,dicir queo medo a represalias alí corría a conta do KKK).
Exemplos, os anteriores, dese máxico sur profundo; ese ao que nos retrotraen as fantásticas fotografía e atmosfera da española.
- Ou Zodiac e Fargo, xa por cuestións alleas ao propio sur estadounidense. Onde Zodiac parece ter prestado o mellor da súa estética setenteira e da súa investigación sosegada á española (inda que a de Fincher, o mellor filme realizado por este, resulta máis rica e destacada no que a investigación se refire). Incluso atopo tamén similitudes cunha personaxe que naquela interpretaba Robert Downey Jr. e nesta Manolo Solo.
- E Fargo, que ademais de parecerse no tratamento climatolóxico, por saber dotar a unhas localizacións de peso dramático a través das distancias abertas(os Coen tamén farían isto moi ben en Non é país pra vellos), lembroume á española, máis puntualmente, nesa fabulosa persecución nocturna no medio de ningures e onde a única referencia visual da situación do fugado son as súas luces de posición. Luces que de súpeto desaparecerán: en Fargo porque o fugado saíase da estrada; e na realizada por Rodríguez porque o perseguido toma un inesperado atallo que nos fai perder a sua pista. En ámbalas dúas espectacularmente rodado e dunha máis que destacada tensión.
Seica alguén podería crer que me estou a referir á A illa mínima como unha sorte de refrito doutras. Nada máis lonxe da realidade: comparala con traballos tan bos(exceptuando a asinada por Tobe Hooper, dun insano que non é pra min, nesa desapiadada vinganza pailá dos repudiados polo progreso) é só un xeito de gabala.
Un filme moi ben facturado,interpretado (agás un Jesús Castro que, ao meu xuízo, non está á altura do resto) e cun fondo ben crítico que eleva e dota de profundidade, sen opacalo, a un thriller xa de por si tan potente.
CRÍTICA EN CASTELLANO:
La isla mínima resulta casi una intriga de inspiración sureña; y no me refiero de manera obvia a las marismas del Guadalquivir ubicadas geográficamente al sur de España, donde se desarrolla la acción del thriller, sino a la Norteamérica sureña: aquella alejada de todo y en la que paisaje y climatología se erigen en los perfectos cómplices de los más terribles secretos que en dicho aislamiento puedan sucederse (la fotografía de Catalán creo que juega muy bien con lo sobrecogedor de esta marginalidad y sus espacios, advirtiéndonoslo ya en las tan hermosas como atemorizantes panorámicas aéreas del comienzo).
Una mística especial que parece inundarlo todo, incluído al receloso y curtido lugareño que mira con temerosa desconfianza al extraño que husmea en su realidad. O quizá no haya sólo simple desconfianza, sino también cierto desprecio, vestido de orgullo, por considerar a dicho extraño la representación de una sociedad que hace tiempo que los abandonó a su suerte y que sólo parece recordarlos cuando algún suceso inesperado así lo demanda... Pues algo (bastante) de todo esto veo en lo realizado aquí por Alberto Rodríguez (7 vírgenes, 2005), por lo que no creo arriesgado establecer paralelismos entre la España oscura que nos ocupa, la consecuente del franquismo, y la USA profunda retratada tantas veces en el cine a lo largo de su no menos oscura historia.
Mientras disfrutaba de su visionado se me vinieron a la cabeza ejemplos de películas que, entroncando con lo anterior, creo oportuno nombrar para dar sentido a una crítica, ya desde un comienzo, referencial:
- Arde Mississippi y la más vigente serie, ya comparada frecuentemente con lo realizado por Rodríguez, True Detective. Ambas protagonizadas por parejas masculinas de detectives ideológicamente contrapuestos en su proceder, pero destinados a entenderse para llevar a cabo sus pesquisas. Algo similar a lo que acontece con el binomino Arévalo/Gutiérrez, siendo el primero alguien con teóricos principios y un talante más progresista (la España que comienza a salir de la dictadura), y el otro un reaccionario con muy malas pulgas (representando la España más intransigente y violenta que poco a poco empieza a estar mal vista; aunque nunca haya, ni mucho menos, dejado de estarlo nunca).
- La matanza de Texas, que, siendo la referencia menos parecida, sí guardaría relación con aquello del recelo del lugareño a relacionarse con los ajenos a su realidad. Cosa que también podría ejemplificar con otras de estas propuestas sureñas, mas prefiero hacerlo con una película de un carácter tan extremo y donde ese odio entre el progreso y la introspección del rural es tan acusado.
Además de dicha reticencia natural de los habitantes por, de algún modo, querer preservar su marginalidad a través del mutismo, en la española habría que sumar el hecho del miedo a represalias por parte de los caciques que manejan los latifundios (volviendo con Arde Mississippi, decir que allí el miedo a represalias corría a cuenta del KKK).
Ejemplos, los anteriores, de ese mágico sur profundo; ése al que nos retrotraen las fantásticas atmósfera y fotografía de la española.
- O Zodiac y Fargo, ya por cuestiones ajenas al propio sur estadounidense. Donde Zodiac parece haber prestado lo mejor de su estética setentera y de su investigación sosegada a la española (aunque la de Fincher, su mejor filme, resulta más rica en lo que a investigación se refiere). Incluso encuentro similitudes entre un personaje que allí interpretaba Robert Downey Jr. y en esta Manolo Solo.
- Y Fargo, que además de parecerse en el tratamiento climatológico, por saber dotar a unas localizaciones de peso dramático a través de los espacios abiertos (los Coen también harían esto muy bien en No es país para viejos), se asemeja más puntualmente en esa fabulosa persecución nocturna en el medio de ningún sitio, y en donde casi que la única referencia visual viene a ser las luces de posición del fugado. En ambas espectacularmente rodado y de una gran tensión.
Alguien podría pensar que me estoy refiriendo a esta película como a una especie de refrito de otras. Nada más lejos de la realidad: compararla con trabajos que me gustan tanto (a excepción de la firmada por Tobe Hooper, de un insano que no es para mí, en esa despiadada venganza paleta de los repudiados por el progreso), es sólo una forma de loarla.
Bien facturada e interpretada (quitando a un Jesús Castro que, según lo veo yo, no da la talla) y con un fondo muy crítico que eleva y dota de profundidad, sin opacarlo, que también de eso se trata, a un thriller ya de por sí tan potente.